Słownik pojęć związanych z budową domu:
Biały montaż – montaż urządzeń sanitarnych (toaleta, wanna, kabina prysznicowa, zlew itp.)
Badania geotechniczne
- oznaczenie parametrów geotechnicznych gruntu np. zagęszczenie,
plastyczność, głębokość i skład chemiczny wód gruntowych oraz ich
agresywność w stosunku do betonu. Pomiar geotechniczny pozwala na
uniknięcie problemów ujawniających się w trakcie użytkowania budynku:
pękających ścian, zapadających się fundamentów itp. Budowa na nieznanym
podłożu może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń konstrukcji.
Badania geodezyjne (tyczenie budynku) - są
to pomiary geodezyjne określające położenie obrysu budynku względem
granic działki i jego osie ścian. Ustala się również reper wysokościowy
określający poziom posadowienia ław albo poziom posadzki parteru w budynku.
Jest to pierwszy i bardzo ważny etap budowy . Geodeta po wytyczeniu budynku w terenie dokonuje wpisu w dzienniku budowlanym.
Blacha dachowa – jest to blacha miedziana lub stalowa ocynkowana, czasem dodatkowo tworzywem sztucznym. Arkusze blachy dachowej układa
się na deskowaniu i zagina na łączeniach.
Belka - poziomy lub ukośny element konstrukcyjny , który przejmuje ciężar z powierzchni poziomych i przenosi na podpory (ściany, słupy, filary,
kolumny). Może być wykonana z drewna, stali, betonu, żelbetu. Belka
przenosząca obciążenia z innych belek jest nazywana podciągiem.
Belka spocznikowa - poziomy część konstrukcji przyjmujący obciążenia ze spocznika oraz stanowiący oparcie dla biegu schodów.
Belka stropowa - zasadniczy poziomy fragment konstrukcyjny stropu, lub stropodachu.
Beton – najpopularniejszy materiał budowlany, powstaje w wyniku wiązania i stwardnienia mieszanki betonowej. Mieszanka betonowa to mix spoiwa
(cement), kruszywa (żwir, piasek, keramzyt), wody i dodatków (powyżej 5%
w stosunku do masy spoiwa) i domieszek (poniżej 5% w stosunku do masy
spoiwa). Zmianę właściwości mieszanek betonowych i betonów uzyskujemy
przez dodatki i domieszki w różnych proporcjach w zależności
oczekiwanych właściwości np. większą urabialność, dłuższy proces
wiązania, większa mrozoodporność, wodoszczelność itd. Recepturę
mieszanki betonowej dobiera się na podstawie analiz laboratoryjnych i obliczeń, tak aby uzyskać beton o oczekiwanej wytrzymałości, odporności
na działanie czynników zewnętrznych np. o odpowiedniej ścieralności,
wodoszczelności, kwasoodporności, żaroodporności, izolacyjności cieplnej
itp..
Budynek mieszkalny jednorodzinny – (domek jednorodzinny, dom jednorodzinny wolnostojący, willa,
bliźniak) budynek wolnostojący lub budynek w zabudowie szeregowej,
grupowej lub bliźniaczej, który tworzy konstrukcyjnie samodzielną
całość. Budynek jednorodzinny wraz z budynkami gospodarczymi i garażowymi tworzą zabudowę jednorodzinną.
Cegła – najczęściej wapienny, gliniany, piaskowy, cementowy (lub innych
surowców mineralnych) materiał budowlany w kształcie prostopadłościanu
(także klina, wycinka pierścienia kołowego lub kształtki). Wytrzymałość
mechaniczną i odporność na wpływy atmosferyczne otrzymuje się w odpowiednim procesie suszenia, wypalania lub naparzania parą wodną.
Cement – uzyskiwane z wypalonych i zmielonych surowców mineralnych (margiel
lub wapień i glina) hydrauliczne spoiwo spełniającym rolę regulatora
czasu wiązania. Cement wykorzystywany jest do przygotowywania zapraw
cementowych, cementowo-wapiennych i betonów oraz do łączenia materiałów
budowlanych.
Dach czterospadowy – zwany brogowym. Dach o dwóch połaciach bocznych w kształcie trójkąta i dwóch połaciach podłużnych w kształcie trapezu.
Dach dwuspadowy - zwany też szczytowym lub siodłowym. Dach o dwóch przeciwległych
połaciach schodzące się w kalenicy (najwyższej części dachu).
Dach kopertowy namiotowy – w kształcie trójkąta, czteropołaciowy. Połacie zbiegają się w jednym punkcie -wierzchołku.
Dachówka – pokrycie dachu układane z modułów ceramicznych lub cementowych,
popularne w tradycyjnym budownictwie. Dachówki występują w różnych
kształtach i kolorach, zależnie od technologii wypalania i dodanych
barwników.
Dach mansardowy – pozwala wykorzystać poddasze jako część użytkową budynku. Jest to
dach łamany, zbudowany z dwóch oddzielonych od siebie gzymsem
powierzchni połaci dachowych. Może być dwu- lub czterospadowy.
Dach pulpitowy - jednospadowy , czyli o jednej połaci dachowej. Ściany szczytowe
oraz tylna ściana na wysokości poddasza nazywana jest ścianą pulpitową.
Ściana ta, ze względów pożarowych powinna wystawać ponad dach.
Dźwigar - element konstrukcyjny budynku - poziomy lub ukośny ( dźwigar
dachowy, stropowy), przenoszący obciążenie budynku z góry na niższe
elementy nośne konstrukcji. Najczęściej stosuje się drewniany wiązar
dachowy, stalowa kratownica, blachownica lub pojedynczy układ prętowy - np. belka stalowa o przekroju dwuteowym, żelbetowa kratownica lub
belka o przekroju najczęściej dwuteowym o pasach równoległych albo
nierównoległych .
Elewacja - zewnętrzna powierzchnia ściany budynku z wszystkimi znajdującymi się
na niej elementami, lico budynku. Pełni funkcję estetyczną oraz
ochronną przed szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych.
Fundament – podstawowy element konstrukcyjny przekazujący na podłoże gruntowe
całość obciążeń .Może być odlany z betonu, żelbetu, murowany z cegieł
lub kamieni, sporadycznie z drewna. Ponieważ pod wpływem przekazywanych
odkształca się grunt i dochodzi do osiadanie budowli, dlatego dobór
odpowiedniego rozwiązania fundamentu (sposobu posadowienia budynku) ma
zapewnić minimalne i równomierne osiadanie budowli oraz jej stateczność,
właściwą głębokość posadowienia, łatwość wykonania, zabezpieczenie
budowli przed zawilgoceniem.
Gont bitumiczny–
inaczej zwana dachówką bitumiczną. Są to pasy modyfikowanej papy
asfaltowej, wycięte w prostokąty, trójkąty, trapezy, sześciokąty.
Ponieważ mają niewielkie wymiary oraz są elastyczne, rekomenduje się je
na strome, skomplikowane, łamane dachy.
Humus - wierzchnia urodzajna warstwa ziemi zdejmowana i hałdowana mechanicznie przed rozpoczęciem budowy i tyczeniem budynku
Korona muru – element muru wieńczący ścianę, rozciągający się powyżej lica.
Krokwie - część więźby dachowej. To drewniane belki pochyłe, które
podtrzymują pokrycie dachowe. Przejmują obciążenia zewnętrzne i przekazują na murłaty a te na ściany zewnętrzne. Pracują na zginanie.
Mur - to pionowa część budowli. Może być zbudowany z przeróżnych
materiałów jak: ceramika, kamienie, drewno, prefabrykaty połączone
zaprawą budowlaną (np. kamienie, cegły, bloczki betonowe itp. połączone
zaprawą wapienną, cementową lub inną podobną). Można również zbudować
mur z materiału jednorodnego, np. odlany z betonu lub ulepiony z gliny.
Murłata, namurnica – rodzaj drewnianej belki ułożonej na murze budynku. Jej zadanie to
przenoszenie obciążenia z dachu ( więźby dachowej) na ściany.
Nylon dekarski - pokrycie stworzone na bazie elastycznych polimerów. Posiada
właściwości samodzielnej powłoki dachowej jak i materiału do naprawy
dachów.
Legar - drewniana podstawa-belka, na której układa się deski podłogi.
Ława fundametnowa – fundament ciągły ściany lub rzędu słupów o przekroju poprzecznym w kształcie prostokąta lub trapezu, mający krawędzie boczne proste lub
schodkowe.
Ława kominiarska –element biegnący od wyjścia na dach z kominem oraz wokół komina,
umożliwiający pracę kominiarzowi. Są to małe wsporniki mocowane do
połaci stromego dachu z ułożoną na nich wąską kratką lub deską.
Łata -drewniana listwa o przekroju prostokątnym lub kwadratowym , wykorzystywana w konstrukcjach drewnianych, (więźba dachowa) do ułożenia
pokrycia dachowego. Używane są również kontrłaty, które układa się prostopadle do łat.
Okno kolankowe - jest okno montowane się na poddaszu w celu jego doświetlenia. Może
być umiejscowione w ścianie kolankowej lub w połaci dachu. Pionowe okno
kolankowe zazwyczaj połaczone jest z pochylonym oknem połaciowym.
Okno połaciowe - okno montowane w połaci dachu w celu oświetlenia pomieszczeń poddasza.
Papa - poszycie stosowane na dachy o małym spadku i stropodachy. Jest
nietrwała i nieestetyczna, ale tania i szybka do ułożenia, najczęściej
stosowany na budynki tymczasowe. W przypadku stropodachów pokrycie papą
jest wypierane przez bezspoinowe masy bitumiczne.
Powłoki natryskowe – to wodne emulsje elastomerowe. Po aplikacji tworzą jednolite i elastyczne pokrycie dachowe. Główne zalety to długa żywotność, szybkość
nakładania i możliwość stosowania na wszystkich rodzajach już
istniejących pokryć dachów płaskich i stromych.
Ścianka kolankowa - znajdująca się między stropem ostatniej
kondygnacji a dolną częścią połaci dachowej. Przenosi obciążenia z dachu
na strop i ściany niższej kondygnacji. Wymurowanie ścianek
kolankowych zwiększa wysokość i przestrzeń poddasza.
Ścianka działowa – ściana wewnętrzna budynku, rozdzielająca pomieszczenia. Nie jest
elementem konstrukcyjnym i nie posiada właściwości nośnych. Musi
spełniać przepisowe wymagania dotyczące dźwiękoszczelności i odporności
ogniowej, natomiast jej nie narusza konstrukcji budynku.
Ściana nośna
- główna ściana budynku. To pionowa przegroda przejmująca
obciążenia z wyżej położonych fragmentów konstrukcji budynku,
przekazuje na fundament oraz dzieli kondygnacje na pomieszczenia
użytkowe.
Szalowanie - inaczej deskowanie. To rodzaj tymczasowej formy zbitej z desek lub
płyt, służącej do nadawania kształtu masie betonowej. Szalowanie
stosowane jest przy produkcji prefabrykatów i konstrukcji betonowych lub
żelbetowych.
Szalunki fundamentowe - elementy używane do wykonania ław i ścian fundamentowych.
Tradycyjnie wykonuje się je z drewna ale stosowane są również gotowe systemy szalunkowe.
Są to płyty o różnych wymiarach połączone specjalnymi klamrami
wytrzymującymi duży nacisk betonu zapewniając przy tym stabilność.
Stosowane są najczęściej przy wykonywaniu wysokich, żelbetowych ścian
fundamentowych
Stan surowy otwarty (SSO) - budynek, który ma wymurowane ściany nośne, kominy, strop nad parterem, schody wewnętrzne oraz więźbę.
Stan surowy zamknięty (SSZ) - budynek, w którym trzeba
już tylko zrobić prace wykończeniowe; w przeciwieństwie do stanu
surowego otwartego ma zamontowane okna, drzwi zewnętrzne oraz pokrycie
dachu.
Stan deweloperski - Stan deweloperski to budynek do
całkowitego wykończenia, z wylewką betonową na podłodze i tynkami na
ścianach bez tzw. "białego montażu"
Stan „pod klucz”- budynek , gotowy do użytkowania, całkowicie wykończony : instalacje
i tynki wewnętrzne, parkiet, panele, terakota w zależności od
projektu, stolarka wewnętrzna i zewnętrzna oraz biały montaż.
Stemple – słupy metalowe lub drewniane, stanowiące tymczasową podporę dla szalunków w czasie wiązania betonu.
Szalunki stropowe - elementy używane do
szalowania(deskowania)stropów. Składają się metalowych lub aluminiowych
podpór potocznie zwanych stemplami. Dźwigarów, trójnóg, głowic oraz
sklejki szalunkowej.
Wieńce – element zapewniająca zwartość i sztywność budynku. Dodatkowo
równomiernie rozkłada obciążenie ze stropu na ściany budynku. Otacza w
poziomie stropu wszystkie ściany konstrukcyjne.
Więźba – konstrukcja drewniana dachu, szkielet dachu.
Zbrojenie – stalowe pręty, siatki lub inne kształtniki umieszczone w betonie w celu zwiększenia jego wytrzymałości na rozciąganie.